Không động cơ nào thành công cả, không động cơ nào lại đem được hạnh phúc cho bất kì ai. Động cơ chỉ hứa hẹn; hàng hoá chẳng bao giờ được giao. Động cơ này thất bại thì động cơ khác tới và lại hứa hẹn nữa với bạn... và bạn lại bị lừa nữa. Cứ bị động cơ lừa đi lừa lại mãi, rồi một hôm bỗng nhiên bạn trở nên nhận biết - bỗng nhiên bạn nhìn vào nó, và chính cái nhìn đó là bắt đầu cho thiền.
Nó không có hạt mầm trong đó, nó không có động cơ trong đó. Nếu bạn thiền về cái gì đó, thế thì bạn đang tập trung, không phải là thiền. Thế thì bạn vẫn trong thế giới - tâm trí bạn vẫn đang quan tâm tới những đồ rẻ mạt, tầm thường. Thế thì bạn vẫn là phàm nhân.
Cho dù là bạn thiền để đạt tới Thượng đế, bạn vẫn cứ là phàm nhân. Cho dù là bạn thiền để đạt tới niết bàn, bạn vẫn cứ là phàm nhân - bởi vì thiền không có mục đích. Thiền là cái nhìn sáng suốt rằng tất cả các mục đích đều sai. Thiền là việc hiểu rằng ham muốn chẳng dẫn đến đâu cả. Thấy điều đó đi... Và điều này không phải là niềm tin rằng bạn có thể nhận được từ tôi hay từ Phật hay từ Jesus. Đây không phải là tri thức; bạn sẽ phải thấy nó.
Bạn có thể thấy nó ngay bây giờ! Bạn đã sống, bạn đã thấy nhiều động cơ, bạn đã trong rối loạn, bạn đã nghĩ về cái gì phải làm, cái gì không làm, và bạn đã làm nhiều thứ. Tất cả những cái đó dẫn bạn tới đâu? Nhìn vào trong nó đi! Tôi không nói là đồng ý với tôi, tôi không nói tin vào tôi. Tôi đơn giản làm cho bạn nhận biết về một sự kiện mà bạn đã từng quên lãng. Đây không phải là lí thuyết, đây là một phát biểu đơn giản về một sự kiện rất đơn giản. Có thể bởi vì nó đơn giản thế, đó là lí do tại sao bạn cứ tiếp tục mãi mà không nhìn vào nó. Tâm trí bao giờ cũng quan tâm tới những cái phức tạp, bởi vì cái gì đó có thể được làm với thứ phức tạp. Bạn không thể làm bất kì cái gì với hiện tượng đơn giản.
Cái đơn giản bị không nhận thấy, cái đơn giản bị lãng quên, cái đơn giản bị bỏ qua. Cái đơn giản hiển nhiên đến mức bạn chẳng bao giờ nhìn vào nó. Bạn cứ đi tìm kiếm cái phức tạp - cái phức tạp có thách thức ở trong nó. Cái phức tạp của một hiện tượng, của một vấn đề, của một tình huống, cho bạn sự thách thức. Trong thách thức đó năng lượng, cọ sát, xung đột tới: bạn phải giải quyết vấn đề này, bạn phải chứng minh rằng bạn có thể giải quyết vấn đề này. Khi vấn đề có đó thì bạn xúc động bởi kích động rằng có khả năng chứng minh điều gì đó. Nhưng điều tôi đang nói là sự kiện đơn giản, nó không phải là vấn đề. Nó không cho bạn thách thức, nó đơn giản có đấy. Bạn có thể nhìn vào nó hay bạn có thể né tránh nó. Mà nó cũng chẳng hô to lên; nó đơn giản thế. Bạn thậm chí không thể gọi nó là một tiếng nói tĩnh lặng, nhỏ bé bên trong bạn; nó thậm chí cũng không thì thào. Nó đơn giản có đấy - bạn có thể nhìn, bạn có thể không nhìn.
Nhìn nó đi! Và khi tôi nói, “Nhìn nó đi,” tôi muốn nói nhìn nó ngay bây giờ, ngay lập tức. Không cần phải đợi. Và làm nhanh chóng khi tôi nói, “Nhìn nó!” Nhìn nó, nhưng nhanh chóng, bởi vì nếu bạn bắt đầu nghĩ, nếu bạn không nhìn nhanh chóng, ngay lập tức, trong giây lát đó thì tâm trí sẽ vào và tâm trí bắt đầu đem định kiến tới. Và bạn lại trong trạng thái triết lí - nhiều ý nghĩ. Thế thì bạn phải chọn cái gì phải và cái gì trái, suy xét đã bắt đầu. Bạn bỏ lỡ khoảnh khắc tồn tại.
Khoảnh khắc tồn tại là ngay bây giờ. Chỉ có nhìn, và đó là thiền - cái nhìn đó là thiền. Chỉ thấy tính sự kiện của điều nào đó, của trạng thái nào đó, thì là thiền. Thiền không có động cơ, do đó không có trung tâm cho nó. Và bởi vì không có động cơ và không trung tâm, nên không có cái ta trong đó. Bạn không vận hành từ một trung tâm trong thiền, bạn hành động từ cái không. Đáp ứng từ cái không chính là tất cả điều thiền là gì.
Tâm trí tập trung: nó hành động từ quá khứ. Thiền hành động trong hiện tại, từ hiện tại. Nó là đáp ứng thuần khiết cho hiện tại, nó không phải là phản ứng. Nó hành động không từ kết luận, nó hành động khi thấy sự tồn tại. Quan sát trong cuộc sống bạn: có khác biệt lớn khi bạn hành động từ kết luận. Bạn thấy một người, bạn cảm thấy hấp dẫn - một người đẹp, trông rất hay, trông hồn nhiên. Mắt người đó thật đẹp, rung động thật đẹp. Nhưng thế rồi người đó giới thiệu mình và người đó nói, “Tôi là người Do Thái” - còn bạn là người Ki tô giáo. Cái gì đó lập tức nhoáng lên và có khoảng cách: bây giờ người đó không còn hồn nhiên nữa, người đó không còn đẹp nữa.
Bạn có một ý tưởng nào đó về người Do Thái. Hay, người đó là người Ki tô giáo còn bạn là người Do Thái; bạn có ý tưởng nào đó về người Ki tô giáo - điều Ki tô giáo đã làm với người Do Thái trong quá khứ, điều người Ki tô giáo khác đã làm với người Do Thái, cách thức họ đã tra tấn người Do Thái qua các thời đại... và bỗng nhiên người ấy là người Ki tô giáo - và một cái gì đó lập tức thay đổi. Đây là hành động từ kết luận, định kiến, không nhìn vào con người này - bởi vì con người này có thể không phải là người mà bạn nghĩ người Do Thái phải là... bởi vì mỗi người Do Thái là một loại người khác, mỗi người Hindu là một loại người khác, mỗi người Mô ha mét giáo cũng vậy. Bạn không thể nào hành động từ định kiến. Bạn không thể nào hành động bằng việc phân loại mọi người. Bạn không thể chia tổ mọi người; không ai có thể bị nhóm vào các phân loại. Bạn có thể bị lừa bởi hàng trăm người cộng sản, và khi bạn gặp người cộng sản thứ một trăm linh một, đừng cứ tin vào phân loại mà bạn đã lập ra trong trí: rằng người cộng sản là lừa dối - hay bất kì cái gì khác. Người này có thể là một kiểu người khác, bởi vì không hai người nào giống nhau cả.
Bất kì khi nào bạn hành động từ kết luận, đấy đều là tâm trí. Khi bạn nhìn vào hiện tại và bạn không cho phép bất kì ý tưởng nào cản trở thực tại, cản trở sự kiện, bạn chỉ nhìn vào sự kiện và hành động từ cái nhìn đó, đấy là thiền.
Thiền không phải là cái gì đó bạn làm vào buổi sáng và bạn kết thúc nó, thiền là cái gì đó bạn phải liên tục sống trong mọi khoảnh khắc cuộc sống bạn. Bước đi, ngủ, ngồi, nói, nghe - nó phải là một loại không khí. Người thảnh thơi vẫn còn trong nó. Người cứ vứt bỏ quá khứ thì vẫn còn trong thiền. Đừng bao giờ hành động từ kết luận; những kết luận đó là ước định của bạn, định kiến của bạn, ham muốn của bạn, sợ hãi của bạn, và tất cả những cái còn lại của nó. Nói ngắn gọn, bạn có đó!
Bạn có nghĩa là quá khứ bạn. Bạn có nghĩa là tất cả kinh nghiệm của bạn về quá khứ. Bạn đừng cho phép cái đã chết thắng thế cái sống, đừng cho phép quá khứ ảnh hưởng tới hiện tại, đừng cho phép cái chết chế ngự cuộc sống bạn - đó chính là thiền là gì. Nói ngắn gọn, trong thiền, bạn không có đó. Cái chết không kiểm soát cái sống.
... Khi bạn sống trong khoảnh khắc này và không có gì can nhiễu tới, hành động là toàn bộ bởi vì không có phân tán - phân tán tới từ quá khứ và tương lai.
Khi chú ý là toàn bộ, hành động là toàn bộ. Nó không để lại cái gì. Nó liên tục giải phóng bạn, nó chưa bao giờ tạo ra giam hãm bạn, nó chưa bao giờ bỏ tù bạn. Và đó là mục đích tối thượng của Phật; đó là cái ông ấy gọi là niết bàn. ‘Niết bàn’ có nghĩa là tự do - hoàn toàn, tuyệt đối, không cản trở. Bạn trở thành bầu trời rộng mở. Không có biên giới cho nó, nó là vô hạn. Nó đơn giản có đấy... và thế thì chẳng có gì bao quanh bạn, bên trong và bên ngoài. Cái không là sự vận hành của trạng thái thiền của tâm thức. Và trong cái không đó là phúc lành. Bản thân cái không đó là phúc lành.
Osho
