Đi Về Như Nhiên

- "... Thầy ơi, con mệt mỏi quá rồi, giác ngộ hay không, con chẳng bận tâm nữa, đúng hay sai, thiền hay không, biết hay không biết, v.v... và v.v... con mệt quá rồi thầy à. Con chẳng buồn làm gì nữa, chẳng buồn cố gắng thêm chút nào nữa, con kiệt sức mất rồi, thầy có bài thơ nào tặng con không? Thầy ơi! 

-Thầy tặng con bài thơ Thầy làm đã lâu:
Khứ lai

Hữu lai nhi khứ
Hữu khứ lai hề
Hữu lai nhi lai
Hữu khứ khứ hề
Tri chi bất lai
Tri chi bất khứ
Nhiên khứ lai hề
Thiên thu giả mộng.

Muốn về lại mãi đi xa
Người đi chợt thấy quê nhà vẫn đây
Có người về, cuộc sum vầy
Người đi đi tận chân mây cuối trời
Biết ra chỉ một cuộc chơi
Không lai không khứ thảnh thơi đi về
Thong dong bờ giác bến mê
Muôn đời ảo mộng, đi về như nhiên. (Tâm Mãn - Ngọc Quế)

(Hỏi đáp Trung Tâm Hộ Tông)

"...nơi nào ta đến thì cũng vẫn chỉ là nơi này và ở đây..."
" Muôn đời ảo mộng, đi về như nhiên." 

"...Bạn biết không, nhà văn Robert Fulghum có kể là thỉnh thoảng ông cũng tự bắt mình phải có thời gian “tạm dừng cuộc chơi”, time out.  Những điều luật “dừng chơi” của ông đặt ra cho mình như sau:

-  Ở nhà, không cần phải đi đâu, thoải mái.

-  Không có dự tính gì hết – sống theo mỗi giờ, mỗi ngày.

-   Khi cảm thấy buồn ngủ, đi vào phòng, nằm xuống, ngủ.

-  Khi cảm thấy đói, vào nhà bếp, tìm cái gì đó, ăn.

-  Không có quy định về trang phục – mặc cái gì thoải mái.

-  Không có danh sách cho những việc quan trọng cần làm.

-  Không mở xem những tờ lịch sắp tới.

-  Không mang đồng hồ tay - tránh hết mọi đồng hồ và các thứ đồ điện tử.

-  Lắng nghe nhạc, đọc sách, nhìn mây bay.

-  Tắt hết mọi thứ tin tức từ thế giới bên ngoài.  Thế giới cũng sẽ vẫn có mặt ngay ở đó khi nào mình sẵn sàng trở lại với nó.

-  Chỉ làm những gì mình thích làm và khi ta cảm thấy muốn làm.

-  Và cuối cùng, luật sau chót hết là tất cả những luật ở trên mình đều có quyền không tuân theo, hoặc phớt lờ - nhưng chỉ khi nào đó là điều mình thật sự muốn làm.  Không có gì là bó buộc hết.

Is this where I was going?

Thật ra những điều luật của ông Fulghum cũng là chỉ để tự nhắc nhở cho vui thôi, điều quan trọng là thái độ của mình!  Mà chúng cũng đơn giản thôi phải không bạn!  Tôi nhớ đến câu “Cơ tắc xan hề khốn tắc miên” của vua Trần Nhân Tông.  Nhưng làm được cũng không phải là dễ, vì cái thói quen bận rộn, tất bật của ta, chúng đã ăn sâu vào lối sống của mình rồi.  Ngày nay dường như sự bận rộn còn được xem như là một đức hạnh tốt nữa kìa.

    Cuộc sống thì chắc chắn vẫn có những công việc cần phải làm.  Nhưng nếu như ta không có thời gian để dừng lại, nếu như cứ trôi lăn theo sự bận rộn đi tìm hạnh phúc, rồi một ngày nào đó khi nhìn lại những thành đạt của mình, chúng có thật sự là những gì ta muốn không! 

    Một bài thơ của bà Natasha Josefowtiz viết cách đây hơn 20 năm cho một sự thật mà vẫn còn rất thật đối với chúng ta hôm nay,

Tôi chưa được xem những vở kịch trong vùng, chỉ những giấy tờ công việc

Tôi chưa được đọc những quyển sách mới, chỉ những tờ the Wall Street Journal

Tôi chưa được nghe tiếng chim hót năm này, chỉ những tiếng reo của chuông điện thoại.

Tôi chưa được đi dạo chơi ở một nơi nào, ngoài con đường từ bãi đậu xe vào đến văn phòng.

Tôi chưa bao giờ chia sẻ cảm xúc với một ai, nhưng những gì tôi nghĩ ai cũng biết.

Tôi chưa bao giờ lắng nghe những gì mình cần, chỉ toàn là những gì mình muốn.

Tôi chưa hề rơi một giọt nước mắt nào trong bao năm qua.

Tôi đã đến nơi rồi.  Nhưng đó là nơi mà tôi hằng mong đến đây sao?
I have arrived.  Is this where I was going?

Đi về như nhiên

Và bạn biết không, tôi nghĩ trên con đường tu học cũng vậy, ta cũng có thể bận rộn đi tìm kiếm một hạnh phúc.  Nhưng ta có thật sự biết hạnh phúc đó là như thế nào chăng?  I have arrived, but is this where I was going?  Đôi khi vì sự mong cầu ấy mà ta có thể vô tình xem thường sự có mặt của khổ đau.

    Ngày nay tôi thấy có những con đường tu học rất có hệ thống, rõ từng giai đoạn, từng bước đi.  Nhưng trong một cuộc sống vô cùng kỳ diệu này, đôi khi vì quá có hệ thống mà chúng ta có thể vô tình đánh mất đi một thực tại trong sáng đang có mặt ngay trước mắt.  Ta tìm một con đường trở về, nhưng rồi những bước chân tìm kiếm hạnh phúc, mong cầu giải thoát của ta, lại mang mình đi mỗi lúc một rời xa quê xưa chốn cũ…  Tôi nhớ bài thơ của thầy Viên Minh.

Hữu lai nhi khứ
Hữu khứ lai hề  
Hữu lai nhi lai
Hữu khứ khứ hề  
Tri chi bất lai
Tri chi bất khứ   
Nhiên! Khứ lai hề
Thiên thu giả mộng!

    Có những người bước ra đi mong tìm con đường trở về, mà mỗi bước lại càng mang mình cách xa hơn thêm.  Có người tuy đi giữa cuộc đời mà lại trở về gần đến quê nhà hơn.  Có người muốn trở về là quay lại được.  Có người lại cứ lang thang tìm kiếm mà mỗi bước lại càng đi thật xa.  Nếu như ta biết rằng mình chẳng phải đi đâu và cũng chẳng cần phải về đâu.  Vì nơi nào ta đến thì cũng vẫn chỉ là nơi này và ở đây.

Muốn về lại mãi đi xa
Người đi chợt thấy quê nhà vẫn đây
Có người về, cuộc sum vầy
Người đi đi tận chân mây cuối trời
Biết ra chỉ một cuộc chơi
Không lai không khứ thảnh thơi đi về
Thong dong bờ giác bến mê
Muôn đời ảo mộng, đi về như nhiên. 

(Tâm Mãn - Ngọc Quế)

Trong những bước chân đi nơi đâu cũng là chỗ đến, không trốn tránh khổ đau, không mong cầu bình yên hay hạnh phúc, biết đâu ta lại chợt thấy được rằng quê nhà vẫn là đây…

Trích: Đi về Như Nhiên

Tác giả: Nguyễn Duy Nhiên 

Nguồn: Trung Tâm Hộ Tông