 |
| Dấu chân của Milarepa trên đỉnh Se Phug tại Lapchi. Photo: Peace Kwek |
Bài 6:
MAHAMUDRA (Đại Ấn):
PHÂN BIỆT GIỮA TƯƠNG ĐỐI VÀ CHÂN THỰC
Trong thế giới này, cõi Diêm Phù Đề của Đấng Chiến Thắng,
Có một vị Tôn sư lừng lẫy, là đức Phật Thứ Nhì.
Trên phướn chiến thắng của giáo pháp chưa hề suy thoái,
Ngài khác nào viên bảo châu trên đỉnh tột cao.
Tất cả đều kính ngưỡng ngài, người xứng đáng được cúng dường,
Âm thanh vi diệu từ vạt cờ phất phới, hừng hừng lửa ấm.
Âm thanh ấy vang rền khắp các phương trời,
Đấy chẳng phải là vị đại chân sư đã thành tựu, pháp vương Maitripa hay sao?
Có một người đệ tử, luôn phụng dưỡng với lòng quy ngưỡng dưới gót chân sen,
Đã nhiều lần uống cạn tinh túy của thuốc linh đan từ bậc minh sư. Mahamudra, tinh túy ấy, là vương miện, là đỉnh cao của tri kiến,
MAHAMUDRA (Đại Ấn):
PHÂN BIỆT GIỮA TƯƠNG ĐỐI VÀ CHÂN THỰC
Trong thế giới này, cõi Diêm Phù Đề của Đấng Chiến Thắng,
Có một vị Tôn sư lừng lẫy, là đức Phật Thứ Nhì.
Trên phướn chiến thắng của giáo pháp chưa hề suy thoái,
Ngài khác nào viên bảo châu trên đỉnh tột cao.
Tất cả đều kính ngưỡng ngài, người xứng đáng được cúng dường,
Âm thanh vi diệu từ vạt cờ phất phới, hừng hừng lửa ấm.
Âm thanh ấy vang rền khắp các phương trời,
Đấy chẳng phải là vị đại chân sư đã thành tựu, pháp vương Maitripa hay sao?
Có một người đệ tử, luôn phụng dưỡng với lòng quy ngưỡng dưới gót chân sen,
Đã nhiều lần uống cạn tinh túy của thuốc linh đan từ bậc minh sư. Mahamudra, tinh túy ấy, là vương miện, là đỉnh cao của tri kiến,
Đã giúp cho đệ tử chan hòa cùng thực tại tối hậu, thật giản đơn.
Người đệ tử ấy đã xiển dương tất cả các phẩm hạnh một cách vẹn toàn, Và không hề bị ô nhiễm bởi bất kỳ lỗi lầm nào.
Là hiện thân của đức Thiện Thệ trong thân người –Pháp vương Marpa, đấng siêu phàm vĩ đại nhất trong loài người, đã giảng dạy như sau.
Cho dù các hiện tượng bên ngoài có xuất hiện thế nào chăng nữa – Chính sự thiếu nhận thức [về thế giới hiện tượng này]là những phóng chiếu mê lầm.
Bám chấp vào các đối tượng, đấy chính là cái gì trói buộc ta.
Đối với ai hiểu biết về điều này, các đối tượng chỉ thuần là hiện tượng hư ảo.
Đối với họ, cái gì hiện ra thành các đối tượng đều là tài nguyên của tâm.Cuối cùng, thực ra chẳng có cái gì là hiện tướng,Và do tánh bất sinh, Pháp thân rốt ráo tột cùng thuần khiết.Ngài đã giảng dạy như thế về sự linh thiêng của Pháp thân bất sinh.
Sự vận hành bên trong của thức dựa trên lý trí –Chính sự thiếu nhận thức về điều này, đấy mới là vô minh.
Cho dù các hiện tượng bên ngoài có xuất hiện thế nào chăng nữa – Chính sự thiếu nhận thức [về thế giới hiện tượng này]là những phóng chiếu mê lầm.
Bám chấp vào các đối tượng, đấy chính là cái gì trói buộc ta.
Đối với ai hiểu biết về điều này, các đối tượng chỉ thuần là hiện tượng hư ảo.
Đối với họ, cái gì hiện ra thành các đối tượng đều là tài nguyên của tâm.Cuối cùng, thực ra chẳng có cái gì là hiện tướng,Và do tánh bất sinh, Pháp thân rốt ráo tột cùng thuần khiết.Ngài đã giảng dạy như thế về sự linh thiêng của Pháp thân bất sinh.
Sự vận hành bên trong của thức dựa trên lý trí –Chính sự thiếu nhận thức về điều này, đấy mới là vô minh.
Đây là gốc rễ của tất cả các hành nghiệp và cảm xúc ô nhiễm.
Nếu nhận thức được như thế thì đấy chính là giác tánh – trí tuệ,
Là nơi các phẩm hạnh thiện lành sẽ nảy sinh trọn vẹn.
Cuối cùng, thực ra chẳng có cái gì là trí tuệ.
Hãy cứ để các hiện tượng tung hoành, cho đến khi không còn gì nữa.
Đây là tất cả những gì chúng có thể làm, và rồi không còn gì nữa.Ngài đã khai thị những điều như thế.
Sắc uẩn (các nguyên tố kết hợp thành sắc tướng) buộc phải hoạt hiện – Chính sự thiếu nhận thức về điều này đưa đến sự hình thành của tứ đại (bốn nguyên tố tạo nên xác thân).
Bệnh tật và khổ đau, đây chính là những gì đến từ sự thiếu nhận thức.
Nếu có nhận thức thì sẽ thấy rằng [sắc uẩn] là thân hợp nhất của một vị hộ Phật, Giúp thay thế sự giả định tầm thường do hư vọng của ta.Cuối cùng, thực ra chẳng có cái gì là thân xác.
Chỉ là cái loãng tan như bầu trời không mây.
Ngài đã giảng dạy là như thế.Chỉ thuần khiết như bầu trời không mây là điều ngài đã giảng dạy.
Sự hiện hình của yêu tinh và ma quỷ –Cho đến ngày nào ta chưa nhìn xuyên suốt ra sự ngụy trang của mình, Thì chúng là ma vương, Là những kẻ gây chướng ngại, không đem đến gì khác ngoài sự nguyền rủa cho ta.
Nhưng nếu nhìn xuyên suốt được sự ngụy trang của chính mình,Thì kẻ gây chướng ngại lại là những hộ pháp, Nơi quy tụ muôn vàn quả vị thành tựu khác nhau.
Cuối cùng, thực ra, chẳng có chư thiên hay yêu quái.
Hãy cứ để các khái niệm tung hoành, cho đến khi không còn gì nữa.
Đây là tất cả những gì chúng có thể làm, và rồi không còn gì nữa. Ngài đã khai thị những điều như thế. Dựa trên Thừa Viên Mãn, nói một cách tổng quát xuyên qua Tối Thượng Du Già của Mật điển, Khi một nội kết của các nguyên tố giao hội thẳng với đường kinh mạch, Thì hình tướng của quỷ ma sẽ thấy [như hiện ra] từ bên ngoài.
Ngài đã giảng dạy những điều như thế. Không biết rằng sự tự biểu lộ này, thực ra, chẳng phải như [hình thức] hóa hiện của chúng. Nếu nghĩ rằng chúng là chân thực, thì điều này chẳng đưa ta được đến đâu.
[Khi xưa,] sự rối rắm về những điều này đã làm đầu óc ta xoay mòng.
Không biết gì hơn là như thế, ta xây đắp chiếc tổ của mê lầm.
Cho rằng chư thiên sẽ giúp ta và yêu ma sẽ hãm hại ta,
Ta cho rằng đấy là sự thật.Nhưng nay, nương vào sự dẫn dắt của vị thành tựu giả tôn vinh, đầy lòng từ ái,
Ta thấy ra được rằng sự đoạn diệt luân hồi và đạt đến chiến thắng Niết Bàn sẽ chẳng đi đến đâu cả.
Ta đã nắm bắt ra được rằng bất kỳ cái gì hiện ra cũng là Đại Ấn!
Nương vào sự chứng ngộ, thấy rằng mọi hư vọng đều không có nền tảng,
Ánh trăng bóng nước của sự tỉnh giác chiếu sáng vằng vặc,
Mặt trời của tánh chiếu soi không một gợn mây,
Đẩy lui bóng đêm vô minh khỏi hố thẳm, [tất cả] bừng sáng.
Đầu óc quay mòng trong rối rắm của ta ngừng quay.
Ánh sáng dịu dàng của bản thể soi tỏa từ bên trong.
Nay thật trân quý biết bao khi nghĩ đến việc nhìn thấy một bóng ma.
Điều ấy khai mở tài nguyên bất sinh, sao lại lạ kỳ và tuyệt vời đến thế!
Đây là tất cả những gì chúng có thể làm, và rồi không còn gì nữa.Ngài đã khai thị những điều như thế.
Sắc uẩn (các nguyên tố kết hợp thành sắc tướng) buộc phải hoạt hiện – Chính sự thiếu nhận thức về điều này đưa đến sự hình thành của tứ đại (bốn nguyên tố tạo nên xác thân).
Bệnh tật và khổ đau, đây chính là những gì đến từ sự thiếu nhận thức.
Nếu có nhận thức thì sẽ thấy rằng [sắc uẩn] là thân hợp nhất của một vị hộ Phật, Giúp thay thế sự giả định tầm thường do hư vọng của ta.Cuối cùng, thực ra chẳng có cái gì là thân xác.
Chỉ là cái loãng tan như bầu trời không mây.
Ngài đã giảng dạy là như thế.Chỉ thuần khiết như bầu trời không mây là điều ngài đã giảng dạy.
Sự hiện hình của yêu tinh và ma quỷ –Cho đến ngày nào ta chưa nhìn xuyên suốt ra sự ngụy trang của mình, Thì chúng là ma vương, Là những kẻ gây chướng ngại, không đem đến gì khác ngoài sự nguyền rủa cho ta.
Nhưng nếu nhìn xuyên suốt được sự ngụy trang của chính mình,Thì kẻ gây chướng ngại lại là những hộ pháp, Nơi quy tụ muôn vàn quả vị thành tựu khác nhau.
Cuối cùng, thực ra, chẳng có chư thiên hay yêu quái.
Hãy cứ để các khái niệm tung hoành, cho đến khi không còn gì nữa.
Đây là tất cả những gì chúng có thể làm, và rồi không còn gì nữa. Ngài đã khai thị những điều như thế. Dựa trên Thừa Viên Mãn, nói một cách tổng quát xuyên qua Tối Thượng Du Già của Mật điển, Khi một nội kết của các nguyên tố giao hội thẳng với đường kinh mạch, Thì hình tướng của quỷ ma sẽ thấy [như hiện ra] từ bên ngoài.
Ngài đã giảng dạy những điều như thế. Không biết rằng sự tự biểu lộ này, thực ra, chẳng phải như [hình thức] hóa hiện của chúng. Nếu nghĩ rằng chúng là chân thực, thì điều này chẳng đưa ta được đến đâu.
[Khi xưa,] sự rối rắm về những điều này đã làm đầu óc ta xoay mòng.
Không biết gì hơn là như thế, ta xây đắp chiếc tổ của mê lầm.
Cho rằng chư thiên sẽ giúp ta và yêu ma sẽ hãm hại ta,
Ta cho rằng đấy là sự thật.Nhưng nay, nương vào sự dẫn dắt của vị thành tựu giả tôn vinh, đầy lòng từ ái,
Ta thấy ra được rằng sự đoạn diệt luân hồi và đạt đến chiến thắng Niết Bàn sẽ chẳng đi đến đâu cả.
Ta đã nắm bắt ra được rằng bất kỳ cái gì hiện ra cũng là Đại Ấn!
Nương vào sự chứng ngộ, thấy rằng mọi hư vọng đều không có nền tảng,
Ánh trăng bóng nước của sự tỉnh giác chiếu sáng vằng vặc,
Mặt trời của tánh chiếu soi không một gợn mây,
Đẩy lui bóng đêm vô minh khỏi hố thẳm, [tất cả] bừng sáng.
Đầu óc quay mòng trong rối rắm của ta ngừng quay.
Ánh sáng dịu dàng của bản thể soi tỏa từ bên trong.
Nay thật trân quý biết bao khi nghĩ đến việc nhìn thấy một bóng ma.
Điều ấy khai mở tài nguyên bất sinh, sao lại lạ kỳ và tuyệt vời đến thế!
Bài 7:
CHÂN NGHĨA THÂM DIỆU HÁT TẠI RẶNG TUYẾT SƠN
Từ một tâm thức sở đắc chánh kiến, tánh Không sẽ ló dạng.
Trong cảnh giới ấy, ngay cả một hạt vi trần cũng không hiện hữu.Người thấy và cái thấy tan nhỏ dần cho đến khi chẳng còn gì nữa.Cách thức chứng ngộ tri kiến như thế, sẽ vận hành với hiệu quả tốt lành.
Khi thiền định chính là dòng sông ánh sáng trong suốt tuôn chảy, Chẳng cần thu gọn vào trong
Những thời khóa công phu và những giây phút nghỉ ngơi.
Thiền giả và đối tượng tan nhỏ dần cho đến khi chẳng còn gì nữa. Động mạch của một trái tim thiền định như thế, sẽ vận hành với hiệu quả tốt lành.
Khi biết chắc rằng sự vận hành của giới hạnh chính là ánh sáng rạng ngời bừng chiếu,Và biết chắc rằng sự tương hợp (hiện hữu do duyên hợp) chính là tánh Không, Người làm và việc làm tan nhỏ dần cho đến khi chẳng còn gì nữa.
Cách thức tiếp cận giới hạnh như thế, sẽ vận hành với hiệu quả tốt lành.
Khi ý niệm đối đãi thiên lệch tan biến vào hư không, Sẽ chẳng còn chiếc mặt nạ nào, cũng chẳng còn tám pháp thế gian, hy vọng hay sợ hãi, Người trì giữ và những gì cần trì giữ tan nhỏ dần cho đến khi chẳng còn gì nữa. Cách thức trì giữ mật nguyện như thế, sẽ vận hành với hiệu quả tốt lành.
Cuối cùng, khi khám phá ra được rằng tâm ta chính là Pháp thân,Và thực sự làm lợi lạc cho bản thân cùng các chúng sinh khác, Kẻ chiến thắng và điều chiến thắng tan nhỏ dần cho đến khi chẳng còn gì nữa. Cách thức đạt được những kết quả như thế, sẽ vận hành với hiệu quả tốt lành.
Bài 8:
TÁM BẢO TRANG CỦA Ý NGHĨA THÂM DIỆU HÁT TẠI
ĐỘNG TRỜI CAO RAMDING (*)
Phá vỡ các phóng chiếu tạo tác từ bên trong, Đấy chẳng phải là chánh kiến, không hoen ố bởi bất kỳ cực đoan nào hay sao? Trang sức bằng kinh điển, điểm trang bằng luận lý,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu. Khi các tư tưởng tan biến vào pháp thân, Đấy chẳng phải là thiền định tự sinh khởi hay sao?
Trang sức bằng cảnh giới của các chứng nghiệm,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Khi sáu giác quan đều tịnh hóa ở ngay nơi chúng vận hành,
Đấy chẳng phải là giới hạnh, song hành cùng hương vị đồng đẳng hay sao? rang sức bằng cảm nhận, rằng thời điểm chín muồi là đấy,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Khi kinh nghiệm tánh Không - đại lạc bừng dậy, Đấy chẳng phải là cốt tủy giáo huấn của dòng khẩu truyền hay sao?
Trang sức bằng bốn pháp gia lực,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Khi linh kiến sống động của tánh Không hé mở, Đấy chẳng phải là tiến trình của con đường và các mức độ tu chứng hay sao? Trang sức bằng các dấu hiệu khi đi xuyên con đường tu ấy,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Khi tâm ta vào được đến nơi có câu giải đáp cho bài hát đố,
Đấy chẳng phải là Phật quả, đạt được trong một đời hay sao? Hóa hiện trong vô lượng thân tướng, [tựu chung] trong bốn pháp thân, Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Một vị đạo sư thâm nhập kinh điển, luận lý và các giáo lý thù thắng, Đấy chẳng gọi là một vị lạt ma, nắm giữ dòng truyền thừa hay sao? Điểm trang bằng trái tim tôn quý của lòng đại từ bi đích thực,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Một kẻ có được tín tâm, phú bẩm với lòng từ bi tràn khắp,Đấy chẳng phải là một đệ tử, như một chiếc bình chứa vô cùng thích hợp hay sao?
Trọn vẹn lòng quy ngưỡng, cùng với giới nguyện không gì lay chuyển,Và điều ấy sẽ trở thành như một trợ duyên, một bảo trang vi diệu.
Tóm lại, ta thấu triệt tâm thức xuyên qua chánh kiến.
Thiền định sẽ biến [cái hiểu] trở thành kinh nghiệm.
Giới hạnh sẽ như những chi tiết nhỏ nhiệm làm toàn vẹn bức tranh, Và điều thực sự xảy đến, ấy là bốn pháp thân hóa hiện.
Quả vị của tất cả những điều này được thực chứng xuyên qua tâm.
Chứng ngộ nghĩa là thấy được, cuối cùng, rốt ráo, tất cả đều hệt như nhau.
(*) Động Trời Cao Ramding ở núi thiêng Lapchi là nơi Milarepa thường trú ẩn và thuyết những bài pháp cho Rechungpa nghe.
Bài 9:
CHUYỂN BIẾN CÁC HOẠT ĐỘNG HẰNG NGÀY THÀNH PHÁP MÔN HÀNH TRÌ
Rechungpa, con trai ta ơi, hãy dỏng tai lên, và hãy lắng nghe!
Cha già huyền sử của con, Milarepa, ta
Đôi khi có ngủ và trong khi ngủ, ta thiền định.
Và trong giấc ngủ khi ngủ nghỉ là thiền định,
Ta vận dụng các giáo huấn, Chuyển biến mê mờ thành ánh sáng.
Là ta, là kẻ có được các giáo huấn này, trong khi kẻ khác thì không.
Nếu ai ai cũng có được những điều như thế ấy, ta sẽ vui mừng cho họ xiết bao.
Cha già huyền sử của con, Milarepa, ta
Đôi khi có ăn và trong khi ăn, ta thiền định
Và trong lúc ăn, khi ăn là thiền định
Nương vào các giáo huấn,
Ta biết rằng ăn uống có khác gì một đại tiệc lễ nghi.
Là ta, là kẻ có được các giáo huấn này, trong khi kẻ khác thì không.
Nếu ai ai cũng có được những điều như thế ấy, ta sẽ vui mừng cho họ xiết bao.
Cha già huyền sử của con, Milarepa, ta
Đôi khi có bước đi và trong khi đi, ta thiền định.
Và trong lúc đi, khi bước đi là thiền định,
Nương vào các giáo huấn,
Ta biết rằng đi đứng nằm ngồi có khác nào các thời khóa công phu.
Là ta, là kẻ có được các giáo huấn này, trong khi kẻ khác thì không.
Nếu ai ai cũng có được những điều như thế ấy, ta sẽ vui mừng cho họ xiết bao.
Cha già huyền sử của con, Milarepa, ta
Đôi khi có ứng xử và trong khi ứng xử, ta thiền định.
Và trong khi ứng xử, khi ứng xử là thiền định,
Nương vào các giáo huấn,
Ta biết rằng mọi hành động đều buông trôi vào hiện hữu thanh tịnh.
Là ta, là kẻ có được các giáo huấn này, trong khi kẻ khác thì không.
Nếu ai ai cũng có được những điều như thế ấy, ta sẽ vui mừng cho họ xiết bao.
Và con cũng thế, Rechung, con trai ta, hãy nên hành trì như thế.
Và con cũng thế, Megom, hãy mau thức dậy và đi nấu súp đi con.
Bài 10:
LỜI HỨA NGUYỆN UY NGHIÊM
Kính lạy đệ tử truyền thừa của Pháp Vương Naropa (*) của đường tu giải thoát,
Xin hãy gia trì cho kẻ hành khất này được ẩn tu ở nơi thâm sơn cùng cốc.
Quỷ ma của các thú vui thế gian chẳng thể làm tán tâm hay xao lãng.
Nguyện công phu thiền định tăng trưởng. Chẳng hề vướng mắc, tham đắm hồ nước của thiền chỉ. Nguyện những đóa hoa của thiền minh sát nở rộ.
Sự căng thẳng, gắng sức của các phóng chiếu chẳng thể nào khuấy động. Nguyện tán lá của sự giản đơn lan trải, sum xuê.
Hạt mầm của tâm đối đãi không hiện diện trong khi ẩn cư,
Nguyện trái quả - kinh nghiệm và chứng ngộ - trưởng thành trong vững chãi.
Toàn bộ quỉ ma hoàn toàn bất lực, chẳng thể nào gây trở ngại.
Nguyện chắc chắn đạt được [thành tựu] tối hậu, thấu hiểu bản tâm.
Trên con đường nương theo phương tiện thiện xảo, không quanh co bởi các vọng niệm,
Nguyện đứa con yêu của thầy tìm ra được một nẻo đường, gót nối gót theo bước chân sư phụ.
Đạo sư từ bi, tinh túy của Bất động Phật,Xin hãy gia trì cho kẻ hành khất này được ẩn tu ở nơi thâm sơn cùng cốc.
(*) Đây ám chỉ ngài Marpa, là đệ tử của Naropa.
***
Theo tôn ý của Garchen Rinpoche, mười bài chứng đạo ca của Milarepa và lời di huấn cuối cùng của Milarepa hát cho Rechungpa đã được Tâm Bảo Đàn chuyển qua Việt ngữ tại tu viện Rinchen Ling, Nepal và tại núi thiêng Lapchi vào hai tháng 7 và 8, 2012, dựa trên văn bản Tạng-Anh do Garchen Rinpoche trao cho có tên là “Ten of Milarepa’s Greatest Hits” do Jim Scott dịch qua Anh ngữ (Marpa Translation Committee, Kathmandu, Nepal, 1993) và trên tập sách tiểu sử “The Life of Milarepa” do Lobsang Lhalungpa dịch qua Anh ngữ.
Cám ơn M. Trang rất nhiều đã vào máy vi tính các bài dịch tiếng Việt trong thời gian ở tại Rinchen Ling và Lapchi. TBĐ hiệu đính tháng 10, 2012 tại Hoa Kỳ. Bản Việt ngữ chỉ là một sự gắng sức phỏng dịch -- nguyện xin đức Milarepa và chư Thầy, Tổ từ bi tha thứ cho mọi sai sót. Nguyện qua những lời đạo ca này, tâm thức của người đọc sẽ được khai mở để kết nối được với suối nguồn tâm giác ngộ của đại thánh sư du già Milarepa.(www.vietnalanda.org)
***
