1. Paṇidhānato patthāya Tathāgatassa dasa pāramiyo dasa upapāramiyo dasa param’attha pāramiyo pañca mahā-pari-ccāge tisso cariyā pacchima-bbhave gabbh’āvakkantiṃ jātiṃ abhinikkhamanaṃ padhāna-cariyaṃ bodhi-pallaṅke māra-vijayaṃ.
Ngữ vựng:
Ratana-suttārambha: mở đầu kinh Tam Bảo
Paṇidhāna(paṇidhi): nguyện vọng, sự phát nguyện
Patthāya: khởi sự với, kể từ khi
Tathāgata: Như Lai
Pāramī: Ba-la-mật độ, bỉ ngạn
Upapāramī: thượng ba-la-mật
Param’attha-pāramī: tối thắng ba-la-mật
Mahā-pariccāga: đại xả thí
Tissa: 3
Pacchimabhava: kiếp sống cuối cùng
Gabbha: thai bào
Avakkhanti (okkanti): đầu thai
Jāti: sự sinh ra
Abhinikkhamana:(abhinikkhamati) sự xuất gia
Padhāna-cariya: khổ hạnh, tinh cần hạnh
Vijaya: sự chiến thắng
***
2. Sabb’aññuta-ññāṇa-ppaṭivedhaṃ nava lok’uttara-dhamme’ti. Sabbe’pi me Buddha-guṇe āvajjitvā Vesāliyā tīsu Pākār’antaresu ti-yāma-rattiṃ parittaṃ karonto āyasmā Ānanda-thero viya kāruñña-cittaṃ upaṭṭhapetvā.
Ngữ vựng:
Sabb’aññuta-ññāṇa: nhất thiết liễu trí
Paṭivedha: sự giác ngộ
Nava: 9
Lok’uttara Dhamma: pháp siêu thế
Āvajjeti: suy ngẫm, ngẫm nghĩ, suy tưởng
Pākāra: thành trì
Pākār’antara: bên trong hành
Yāmā: canh
Āyasmā: Đại đức
Thera: Trưởng lão, Thượng toạ
Parittaṃ karoti: canh giữ, hộ trì, hộ niệm, tụng kinh Paritta
Viya: giống như
Kāruñña-citta: tâm bi mẫn
Upaṭṭhapeti: ban rải
***
3. Koṭi-sata-sahassesu cakkavāḷesu Devatā yassānaṃ paṭiggaṇhanti yañca Vesāliyaṃ pure rog’āmanussa dubbhikkha-sambhūtaṃ tividhaṃ khayaṃ khippam’antara-dhāpesi parittaṃ taṃ bhaṇāma he.
Dịch nghĩa:
MỞ ĐẦU KINH TAM BẢO
Đại Đức Ānandā
Đã phát tâm bi mẫn
Hộ niệm suốt ba canh
Ba vòng thành Vệ Xá
Niệm tất cả ân Đức
Của Như Lai đại nguyện
Là mười ba la mật
Mười thượng ba la mật
Mười thắng ba la mật
Năm pháp đại xả thí
Ba đại hạnh độ sanh
Giáng trần trong kiếp chót
Ngữ vựng:
Koṭi: 10 000 000
Koṭi-sata-sahassa: 1 000 000 000 000 một ngàn tỷ, mười muôn triệu, vô số
Cakkavāla: vũ trụ, thế giới, thái dương hệ
Paṭiggaṇhāti: thọ lãnh, nhận lấy
Pura: thành phố
Amanussa: phi nhân
Dubbhikkha: nạn đói, khan hiếm thực phẩm
Sambhūta (sambhavati): phát sanh, sinh khởi
Tividha: 3 lần
Khaya: tiêu diệt
Khippa: mau chóng
Antara-dhāpeti: tiêu trừ
Bhaṇati: thuật lại, đọc tụng, nói
He: này đây
***
RATANA SUTTA
1. Yān’īdha bhūtāni samāgatāni
Bhummāni vā yāni’va antalikkhe
Sabbe’va bhūtā sumanā bhavantu
Atho’pi sakkacca suṇantu bhāsitaṃ
2. Tasmā hi bhūtāni sametha sabbe
Mettaṃ karotha mānusiyā pajāya
Divā ca ratto ca haranti ye baliṃ
Tasmā hi ne rakkhatha appamattā
Dịch nghĩa:
KINH TAM BẢO
Phàm chúngThiên nhân nào
Cư ngụ trên địa cầu
Hoặc hư không trú xứ
Đã vân tập về đây
Xin mở lòng hoan hỷ
Lắng nghe lời dạy này.
Tất cả chúng Thiên nhân
Hãy đồng tâm hoan hỷ
Mở rộng tấm lòng từ
Luôn chuyên cần gia hộ
Những người nam nữ nào
Ngày đêm thường bố thí.
Ngữ vựng 1:
Yāni (ya): những...nào
Idha: đây sinh loại, quỷ thần, Chư Thiên, phạm Thiên, (đôi lúc có nghĩa là A-la-hán)
Bhūta: Samāgacchati: tụ họp, vân tập
Sumana: vui mừng, hoan hỷ
Atho’pi: và, lại nữa, cũng như
Sakkacca (sakkaroti): kính cẩn, cẩn thận, kỹ lưỡng
Ngữ vựng 2:
Sameti: làm cho giống nhau, đồng lòng
Mānusā: nữ nhân
Pajā: nhân loại
Divā ca ratto: đem đi
Bali: cúng dường
Ne (te): chúng, họ
Appamattā: thận trọng, chuyên cần
***
3. Yaṃ kiñci vittaṃ idha vā huraṃ vā
Saggesu vā yaṃ ratanaṃ paṇītaṃ
Na no samaṃ atthi Tathāgatena
Idam’pi Buddhe ratanaṃ paṇītaṃ.
Etena saccena suvatthi hotu.
4. Khayaṃ virāgaṃ amataṃ paṇītaṃ
Yad’ ajjhagā Sakyamunī samāhito
Na tena Dhammena sam’atthi kiñci
Idam’pi Dhamme ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Phàm những tài sản gì
Đời này hay đời sau
Hoặc châu báu thù thắng
Hiện hữu trên cõi trời
Không gì sánh bằng được
Với Thiện Thệ Như Lai
Như vậy chính Đức Phật
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ly dục diệt phiền não
Pháp bất tử thù diệu
Phật Thích Ca Mâu Ni
Đã Chứng Đắc tịch tịnh
Chẳng pháp nào sánh bằng
Như vậy chính Pháp Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ngữ vựng 3:
Vitta: tài sản
Huraṃ: đời khác, cõi khác, đời sau
Idha vā huraṃ vā: đời này hoặc đời sau
Paṇīta: hy hữu, thù diệu
Suvatthi (su+atthi): hoan hô, chào mừng, an toàn, hạnh phúc
Ngữ vựng 4:
Virāga: ly dục
Amata: bất tử
Ajjhagā (adhigacchati): đã đạt đến
Samāhita (samādahati): đã ổn định, đã nhập thiền, đã tịch tịnh, đã an ổn
Khaya: tiêu diệt, tận diệt
Bhāsita: lời dạy
***
5. Yaṃ Buddha-seṭṭho parivaṇṇayī suciṃ
Samādhim’ānantarik’aññam’āhu
Samādhinā tena samo na vijjati
Idam’pi Dhamme ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
6. Ye puggalā aṭṭha sataṃ pasatthā
Cattāri etāni yugāni honti
Te dakkhiṇeyyā Sugatassa Sāvakā
Etesu dinnāni mahā-p-phalāni
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Bậc Vô Thượng Chánh Giác
Hằng ca ngợi pháp thiền
Trong sạch, không gián đoạn
Chẳng thiền nào sánh bằng
Như vậy chính Pháp Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Thánh tám vị bốn đôi
Được bậc thiện tán thán
Đệ tử Đấng Thiện Thệ
Xứng đáng được cúng dường
Bố thí các vị ấy
Được kết quả vô thượng
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc
Ngữ vựng 5:
Seṭṭha: tối thượng, ưu việt
Parivaṇṇayī (parivaṇṇeti): ca ngợi, tán dương
Suci: trong sạch
Samādhi: thiền định
Ānantarika: liên tục, không gián đoạn
Ānantarik’añña: kế tục nhau
Vijjati = atthi: có
Ngữ vựng 6:
Sata: có ý thức, có chánh niệm
Pasatthā (pasaṃsati): đã khen ngợi, đã tán dương
Dinna (deti): đã cho, đã bố thí, vật bố thí
Phala: kết quả
***
7. Ye su-ppayuttā manasā dậhena
Nikkāmino Gotama-sāsanamhi
Te patti-pattā amataṃ vigayha
Laddhā mudhā nibbutiÑ bhuñjamānā
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ panītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Thiện hạnh tâm kiên cố
Ly dục trong chánh đạo
Của Phật Gotama
Chứng nhập vị bất tử
Hưởng tịch tịnh dễ dàng
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ngữ vựng 7:
Suppayuttā: (su+payutta/payuñjati) thiện hạnh, khéo sử dụng
Dậha: chắc chắn, kiên cố
Nikkāmī (ni+kāmī): người ly dục
Vigayha (vigāhati): thể nhập
Laddha (labhati): đã được
Mudha: miễn phí, cho không, dễ dàng
Nibbuti: tịch tịnh, an bình, tịch lạc
Bhuñjamāna (bhuñjati): hưởng thọ, ăn
Sampatti: toàn, Đẳng chí, đạt đến
***
8. Yath’indakhīlo paṭhaviṃ sito siyā
Catūbhi vātebhi asampakampiyo
Tath’ūpamaṃ sappurisaṃ vadāmi yo
Ariya-saccāni avecca-passati
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
9. Ye ariya-saccāni vibhāvayanti
Gambhīra paññena sudesitāni
Kiñc’āpi te honti bhusa-ppamattā
Na te bhavaṃ aṭṭhamam’Ādiyanti
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Ví như cột trụ đá
Khéo y cứ lòng đất
Dầu có gió bốn phương
Cũng không hề lay động
Ta nói bậc chơn nhân
Liễu ngộ Tứ Thánh Đế
Cũng tự tại bất động
Trước tám pháp thế gian
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chân hạnh phúc.
Bậc thấu triệt Thánh Đế
Đã được khéo thuyết giảng
Bởi trí tuệ uyên thâm
Dù cho có phóng dật
Cũng không thể tái sanh
Nhiều hơn trong bảy kiếp
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ngữ vựng 8:
Yathā: giống như, ví như
Indakhīla: trụ đá(trước cổng vua trời Đế Thích)
Sita: dính, gắn chặt vào, y cứ vào
Siyā (atthi): có thể được
Vāta: gió
Asampakampiya: không lay động
Tathā: cũng vậy
Upama: giống như
Sappurisa: bậc chơn nhân
Vadati: nói
Avecca: hoàn toàn, trọn vẹn, tuyệt đối, rốt ráo
Passati: thấy
Ngữ vựng 9:
Ariya-sacca: Thánh Đế
Vibhāvayati (vibhāveti): hiểu rõ, thấu triệt
Gambīra: sâu sắc, uyên thâm
Sudesita (su+deseti): khéo giảng thuyết
Kiñc’āpi (kiñci+api): dù gì cũng
Bhusa: nhiều quá lắm
Aṭṭhama: thứ 8
Ādiyati: bám níu
Bhava: kiếp sống
***
10. Sahāvassa dassanā-sampadāya
Tayassu dhammā jahitā bhavanti
Sakkāya-diṭṭhi vicikicchitañca
Sīlabbataṃ vā’pi yad’atthi kiñci
Catūh’aPāyehi ca vippamutto
Cha c’ābhiṭṭhānāni abhabbo kātuṃ
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
11. Kiñc’āpi so kammaṃ karoti Pāpakaṃ
Kāyena vācā uda cetasā vā
Abbhabbo so tassa paṭicchādāya
Abhabbatā diṭṭha-padassa vuttā
Idam’pi Saṅghe ratanam paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Những bậc kiến cụ túc
Đoạn trừ ba kiến sử
Là thân kiến, hoài nghi
Luôn cả giới cấm thủ
Thoát khỏi bốn đọa xứ
Không làm sáu trọng tội
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Dầu có làm tội gì
Bằng thân, khẩu hoặc ý
Các ngài chẳng bao giờ
Che dấu điều đã phạm hạnh
Bởi vì Đức tánh này
Được gọi là “thấy pháp”
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ngữ vựng 10:
Sahāvassa (saha+assa): của vị ấy, đối với vị ấy
Dassanā-sampadāya: kiến cụ túc (đầy đủ cái thấy)
Taya: 3
Jahita (jahati): từ bỏ, dứt bỏ, loại trừ
Sakkāya-diṭṭhi: thân kiến
Vicikiccha: hoài nghi
Sīlabbata: giới cấm thủ
Catu: 4
Apāya: đọa xứ
Vippamutta: thoát khỏi
Cha: 6
Apāya: đọa xứ
Abhiṭṭhāna: trọng tội
Abhabba: không thể
Kātuṃ (karoti): làm, tạo
Ngữ vựng 11:
Pāpaka: ác
Paṭicchāda: (paṭicchādeti): che dấu
Abhabbatā: tính bất khả
Diṭṭha-pada: “điều thấy”, (Niết bàn)
Vutta (vadati): gọi là, được nói
Udā = vā: hoặc
***
12. Vana-ppagumhe yathā bhussit’agge
Gimhāna-māse paṭhamasmiṃ gimhe
Tath’ūpamaṃ Dhamma-varaṃ adesayi
Nibbāna-gāmiṃ paramaṃ hitāya
Idam’pi Buddhe ratanaṃ panītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
13. Varo var’aññū varado var’āharo
Anuttaro Dhamma-varaṃ adesayi
Idam’pi Buddhe ratanaṃ paṇītaṃ
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Ví như cây trong rừng
Đâm chồi đầu mùa hạ
Cũng vậy Đức Thế Tôn
Thuyết giảng pháp ưu việt
Dẫn đến ngộ Niết bàn
Là lợi ích tối thượng
Như vậy chính Đức Phật
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Đức Phật bậc vô thượng
Liễu thông pháp vô thượng
Ban bố pháp cao thượng
Chuyển đạt pháp vô thượng
Như vậy chính Đức Phật
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc
Ngữ vựng 12:
Pagumba: bụi rậm, lùm cây
Bhussita (bhussati): nứt vỏ, nảy mầm
Gimhāna: hạ
Māsa: tháng
Paṭhama: đầu tiên
Gimha: mùa nóng
Adesayi (deseti): giảng thuyết
Nibbāna-gāmi: dẫn đến Niết bàn
Parama: tối thượng, siêu việt
Ngữ vựng 13:
Varo: bậc vô thượng
Var’aññū: bậc liễu thông vô dụng
Var’ādo: bậc cho vô thượng
Var’āharo: bậc đem đến vô thượng
***
14. Khīṇaṃ purāṇaṃ navaṃ n’atthi sambhavaṃ,
Virattacitt’āyatike bhavasmiṃ.
Te khīṇa-bījā avirūḷhi chandā,
Nibbanti dhīrā yathā yaṃ padīpo.
Idam’pi Saṅghe ratanaṃ paṇītaṃ,
Etena saccena suvatthi hotu.
Dịch nghĩa:
Nghiệp cũ đã tiêu mòn
Nghiệp mới không phát khởi
Nhàm chán kiếp tái sinh
Chủng tử dục đoạn tận
Bậc trí Chứng Niết bàn
Ví như ngọn đèn tắt
Như vậy chính Tăng Bảo
Là châu báu thù diệu
Mong với sự thật này
Được sống chơn hạnh phúc.
Ngữ vựng 14:
Khīṇa (khīyati): đã kiệt quệ, đã tiêu mòn
Purāṇa: xưa, cũ
Nava: mới
Viratta (virajjati): không tham đắm
Āyatika: thuộc tương lai
Bīja: hạt giống
Aviruḷhi: không mọc lên
Chanda: lòng dục
Nibbati: làm cho nguội lạnh, Niết bàn
Dhīra: (người) có trí tuệ
***
15. Yān’īdha bhūtāni samāgatāni
Bhummāni vā yāni’va antalikkhe
Tathāgataṃ Deva-manussa-pūjitaṃ
Buddhaṃ namassāma suvatthi hotu.
16. Yān’īdha bhūtāni samāgatāni
Bhummāni vā yāni’va antalikkhe
Tathāgataṃ Deva-manussa-pūjitaṃ
Dhammaṃ namassāma suvatthi hotu.
17. Yān’īdha bhūtāni samāgatāni
Bhummāni vā yāni’va antalikkhe
Tathāgataṃ Deva-manussa-pūjitaṃ
Saṅghaṃ namassāma suvatthi hotu.
Ngữ vựng:
Namassāma: chúng ta hãy đảnh lễ
Tathāgata: 1. Như Lai; 2. Đã đến như vậy
Dịch nghĩa:
15. Phàm chúng Thiên nhân nào
Cư ngụ trên địa cầu
Hoặc hư không trú xứ
Đã vân tập về đây
Xin đồng tâm hoan hỷ
Thành kính đảnh lễ Phật
Đã như thật xuất hiện
Mà Chư Thiên, loài người
Thường cúng dường tôn trọng
Mong được sống an lành.
16. Phàm chúngThiên nhân nào
... Thành kính đảnh lễ Pháp...
17. Phàm chúng Thiên nhân nào
... Thành kính đảnh lễ Tăng...
Mong được sống an lành.